Vruchtbaarheidsbehandelingen

8 nov 2019 | Kinderwens

stelletje dat elkaar knuffelt

Als je langer dan 12 maanden bezig bent met proberen spontaan zwanger te raken, dan kan je huisarts je doorverwijzen naar een specialist. Een gynaecoloog of fertiliteitsarts kijkt mee naar jullie vruchtbaarheid en kinderwens. In deze blog leggen we meer uit over de verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen. In de vorige blog kon je al lezen wanneer je naar de huisarts moet, als je zwangerschap uitblijft. Voor dames van 35 jaar of ouder gelden er andere regels, dan moet je al na 6 maanden onbeschermd vrijen zonder resultaat naar de huisarts.

Welke vruchtbaarheidsbehandelingen zijn er mogelijk?

Je eisprong opwekken met ovulatie-inductie

In een normale menstruatiecyclus krijgt een vrouw twee weken na haar ongesteldheid een eisprong. Dit noemen we ovulatie. Elke maand heb je één kans op een zwangerschap.

Sommige vrouwen hebben problemen met hun eisprong. Hij komt niet elke maand, of hij blijft helemaal uit. De enige manier om zwanger te worden, is met medicijnen die de eisprong opwekken. De medische term hiervoor is ovulatie-inductie. Dit gebeurt met medicijnen. Samen met de arts besluit je of dit tabletjes zijn of injectiespuiten. De medicatie stimuleert het rijpen van het eitje en de eisprong.

IUI behandeling (Intra-uteriene inseminatie)

De dokter kan besluiten om te starten met IUI bij jou en je partner. Meestal is dit het geval als je verminderde vruchtbaarheid hebt, maar we weten niet waarom. Maar je kan ook IUI doen als de zaadkwaliteit van de man licht verminderd is.

Hoe gaat IUI?

De man levert een potje sperma in bij het laboratorium

Het lab filtert alle goede zaadcellen uit het sperma

Met bloed- en urineonderzoek wordt bij jou (de vrouw) gemeten wanneer je LH-piek is.

Op het vruchtbaarste moment van je cyclus worden ‘opgewerkte’ zaadcellen hoog in je baarmoeder ingebracht.

Dit gebeurt in de holte van de baarmoeder (uterus), maar de zaadjes moeten zelf de eileider zoeken.

De bevruchting moet vanzelf plaatsvinden

Natuurlijke en gestimuleerde cyclus bij IUI

Als je als vrouw geen natuurlijke cyclus hebt, dan wordt deze “gemaakt”. Dat doen de dokters door je te stimuleren met hormonen, zodat je eisprong kan worden getimed.

Met een echo wordt gekeken of je eitjes goed rijpen

Ook wordt gecheckt of er niet tevéél eitjes groeien, je wilt geen overstimulatie

Als blijkt dat er teveel eiblaasjes zijn, gaat de inseminatie niet door.

Wist je dat in Nederland de behandeling alleen doorgaat als er 3 of minder eiblaasjes rijpen?

Als de eiblaasjes wel groot genoeg zijn (20mm), dan wordt de eisprong opgewerkt met een ander hormoon.

Na 6 behandelingen is ruim 50% van de stellen zwanger

Starten met ICSI bij verminderde vruchtbaarheid

Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie

De dokter zal voorstellen om te starten met ICSI als de man (sterk) verminderd vruchtbaar is. Dit betekent dat de zaadkwaliteit niet goed is. Het is een bijzondere vorm van vruchtbaarheidsbehandeling, want voor elke eicel wordt maar één zaadcel gebruikt.

Hoe gaat deze vruchtbaarheidsbehandeling in zijn werk?

  • Bij de vrouw worden meerdere eicellen tot rijping gebracht. Dat gebeurt door stimulatie met hormonen, net als bij IVF (zie onder).
  • De zaadcel wordt rechtstreeks in de eicel geinjecteerd.
  • Zodra er een bevruchting heeft plaatsgevonden, wordt de embryo teruggeplaatst. Dit heet in de medische wereld ‘embryo transfer’.
  • Of de poging slaagt is natuurlijk ook afhankelijk van de leeftijd van de vrouw, en of ze vruchtbaarheidsproblemen heeft.
  • De kans op een doorgaande zwangerschap is iets groter dan bij IVF, dat komt omdat bij ICSI vaak het probleem niet ligt bij de vrouw.

Starten met IVF bij verminderde vruchtbaarheid

In Vitro Fertilisatie,  ´bevruchting in glas´

Als stellen vruchtbaarheidsproblemen hebben, dan kan er gekozen worden om te starten met IVF. Tijdens deze behandeling worden verschillende dingen gedaan. In het kort:

  • De vrouw start met hormoonstimulatie (vaak met meerdere soorten hormonen) om eitjes te laten rijpen in de eierstok
  • Als de eicellen groot genoeg zijn, worden ze met een holle naald uit de eierstok gezogen. Dit heet follikelpunctie.
  • In het laboratorium wordt de eicel in een glazen bakje gemengd met het sperma.
  • Het glazen bakje komt in een soort warme kast te staan, hopelijk vindt er een bevruchting plaats
  • Als er één of meerdere embryo’s zijn ontstaan, kan er een embryotransfer gedaan worden. Dit is vaak tussen 2 en 5 dagen na de follikelpunctie.
  • In Nederland wordt meestal maar één embryo teruggeplaatst, bij hoge uitzondering worden er twee teruggeplaatst. Bijvoorbeeld bij een hoge leeftijd van de moeder, of als de vorige pogingen IVF zijn mislukt.
  • Van alle stellen die starten met IVF, heeft 50% na drie behandelingen een kindje. De individuele kans per poging is heel erg afhankelijk van de aard van het probleem en van de leeftijd van de vrouw.

Natuurlijk zijn er nog meer vormen van vruchtbaarheidsbehandelingen. Denk aan KID (kunstmatige inseminatie met donorzaad), of zwanger worden na eiceldonatie. Hier gaan we nu niet op in.

Hoe kun je vruchtbaarheidsbehandelingen en werk combineren?

De behandelingen die hierboven zijn beschreven zijn erg tijdrovend. De meeste stellen hebben het ervoor over, omdat ze graag een kindje willen. Maar al die ziekenhuisafspraken kunnen lastig zijn als je ook nog moet werken. Veel onderzoeken en behandelingen zijn afhankelijk van je cyclus. Daardoor heb je zelf geen inspraak in de dag en tijd dat je de arts bezoekt. Dit is voor jou, maar ook voor je werkgever, vaak lastig.

Recht op betaald kort verzuimverlof tijdens je vruchtbaarheidsbehandeling

In de Wet arbeid en zorg (Wazo) staat dat je als werknemer bij vruchtbaarheidsbehandelingen recht op betaald kort verzuimverlof hebt. Dit geldt voor “spoedeisend, onvoorzien of redelijkerwijs niet buiten werktijd te plannen arts of ziekenhuisbezoek”. Wazo artikel 4.1.

Houd hier rekening mee:

  • Je moet voldoende tijd hebben voor een bezoekje aan de arts of het ziekenhuis
  • Let op, dit moeten wel (cyclusgebonden) onderzoeken, controles of behandelingen zijn
  • Ze moeten samenhangen met jouw vruchtbaarheidsbehandelingen
  • Natuurlijk moet je na de behandelingen wel direct weer terug naar je werkplek, dus je mag niet langer verzuimen.
  • Tip: praat erover op je werk. Dit is natuurlijk flink spannend, want het is niet gebruikelijk om te vertellen over zulke intieme zaken. Toch kan het nuttig zijn om in goed overleg jouw verzuim/verlof te regelen. Als je het lastig vindt, kun je altijd advies vragen bij je ARBO-arts.

Ongewild kinderloos? Spreek je uit <3

Ben jij #1opde6 of ken jij iemand voor wie zwanger worden niet vanzelfsprekend is? Deel dan deze post en stop met zwijgen over dit belangrijke onderwerp. Je kunt de volgende hastags gebruiken:

#WeekvandeVruchtbaarheid2019 #EuropeanFertilityweek2019 #Talkfertility

Dit is onze vijfde blogpost tijdens de week van de vruchtbaarheid. Heb jij behoefte aan een luisterend oor tijdens jouw (onvervulde) kinderwens? Dan is een kinderwensconsult misschien iets voor jou. We bespreken onder andere je menstruatiecyclus, een gezonde levensstijl en je krijgt tips voor stoppen met anticonceptie. Klik hier om meer te lezen.

Ook interessant

Kijk eens op de Instagram van het Fertiliteitscentrum van Isala.