Er zijn vrouwen die last hebben van depressie tijdens en/of na de zwangerschap. Zij worden somber, angstig, of raken in de war. De roze wolk is ver te zoeken en ze kunnen niet genieten van hun kindje. Dit was helaas ook het geval voor Claire. Zij werd depressief na de geboorte van haar zoon. Hoe dit kan lees je in de blog hieronder.
Zondagochtend
Het is een rustige zondagochtend in mijn weekenddienst, als ik mijn tanden in een croissantje zet. De lentezon valt naar binnen en verlicht mijn zondagskrant. Ik lees over zaken in binnen- en buitenland, en grinnik om de column van Ozcan Akyol. De geur van verse espresso vult het appartement en ik besluit na mijn ontbijtje om mijn laptop er bij te pakken. Ik heb geslapen vannacht, geen enkele oproep kwam binnen op de diensttelefoon. Daardoor voel ik me fris en kan ik zo meteen beginnen aan de kraamvisites. Ik zie dat er vandaag maar twee kraamvisites op de planning staan. Dat voelt als luxe omdat we er meestal 5 of meer hebben. Bepakt en bezakt met mijn tassen, een flesje water en een appel, geef ik vriendlief even later een kus en laat hem al gamend achter. Heerlijk, het rijk even voor hem alleen.
Ik word gebeld
Ik zit net in de auto als de diensttelefoon rinkelt. Het is Gerda, een kraamverzorgster bij de familie van Asseldonk. Ze vraagt ik mijn visiterondje wil aanpassen, om ook even bij Claire aan te komen waaien. Graag nu, in plaats van morgen. “Ik maak me zorgen om haar”, zegt ze erachteraan. “Ze is zo mat en afwezig…”. Direct verander ik het adres in mijn navigatie, en rij de stad uit. Gerda belt namelijk zelden, dus als ze belt dan is er ook echt iets aan de hand. Deze route rij ik eigenlijk weinig. De wijk waar ik naartoe moet, is een villawijk buiten ons normale gebied. Er wonen eigenlijk alleen maar oudere stellen, en daar staan geen ooievaars in de gigantische tuinen.
Huisbezoek
De grindsteentjes knarsen amechtig als ik even later door twee enorme toegangshekken het terrein op rijd. Honderden meters verder doemt een prachtig witte moderne villa op, met gigantische raampartijen. De oprijlaan meandert door een oase van planten. Aan de zijkant van het huis groeien rozenstruiken, ze baden in het lentelicht. Enkele minuten later houd ik een zwart ijzeren deurklopper in mijn hand, maar nog voordat ik hem kan gebruiken, zwaait de zware voordeur open. Twee paar vriendelijke ogen kijken me vanachter een brilletje aan. Gerda is bijna op pensioen gerechtigde leeftijd, maar lijkt nog altijd plezier te hebben in haar werk als kraamverzorgster. Haar grijze, dunne krullen zijn keurig opgestoken op haar achterhoofd. Ze aait even liefdevol over mijn arm en knijpt haar ogen kort dicht als ze ‘dag meisje’ zegt.
Vreemd
Nadat we even kort alles hebben doorgesproken, loop ik alvast naar boven. Ondertussen kijk ik ademloos om me heen, want de inrichting is fenomenaal. De prachtige witte eiken treden zijn verzacht met lederen bekleedde treden. Mijn voeten worden verlicht door spotjes aan de zijkant. Ik loop daarna over het visgraatparket en stap de slaapkamer binnen. Ik zie een enorme raampartij met zware, velours gordijnen ernaast. In het midden van de lichte kamer staat een kingsize bed, met maagdelijk witte lakens. Daarin zit Claire. Ze ziet er vreemd uit, heel anders dan hoe ik haar ken. Haar blik is leeg en ze begroet me nauwelijks.
“Ik voel me zo waardeloos”
We komen aan de praat, en Claire probeert me duidelijk te maken wat er in haar omgaat. “Ik voel me zo somber en ben voortdurend moe”, zegt ze terwijl ze naar haar trouwring staart. “Iedereen zegt dat ik moet genieten, maar ik ervaar geen plezier en ik voel me daardoor zo waardeloos.” Alles in het denken, bewegen en praten van deze jonge moeder is traag. Ik zeg weinig, en probeer te observeren wat er gaande is. Rutger, haar partner, vult aan dat het energielevel van Claire laag is, dat ze weinig eetlust heeft en nu ook prikkelbaar is door slaapproblemen.
In de wieg naast het bed ligt baby Valentijn rustig te sabbelen op zijn knuistjes. Hij lijkt niets door te hebben van de gevoelens van zijn moeder. Claire praat rustig verder. “Ik dacht altijd dat ik een moeder zou worden die bang is dat haar kind iets overkomt. Maar niets is minder waar, ik voel niets voor mijn baby. En ik snap ook niet waar het vandaan komt dat ik me zo depressief voel. Want niemand in mijn familie heeft dit gehad.”
Hoe ontstaat een postnatale depressie dan?
Ik leg de ouders uit dat ik het vermoeden heb op een postnatale depressie. Dit is hetzelfde als een postpartum depressie. Postpartum betekent ‘na de bevalling’. Postnataal betekent ‘na de geboorte’. Ik vertel dat erfelijkheid soms een rol speelt bij het ontwikkelen van een postnatale depressie, maar dat er soms ook andere oorzaken aan te wijzen zijn. Vrouwen die al eens eerder een depressie hebben gehad of al depressieve klachten hadden in de zwangerschap, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van een postnatale depressie. Maar een pasgeboren baby brengt zoveel veranderingen in je leven mee, daarvan alleen kun je al behoorlijk ontregeld raken! De stress die je daarbij voelt, in combinatie met de hormonen in je lijf, kunnen zorgen voor stemmingswisselingen. Dat noemen we psychologische factoren.
Ideale moeder
Claire kijkt sip en haar schouders lijken laag te hangen, ze zijn gebukt onder zorgen en verdriet. “Ik voel ook zo sterk dat ik aan een beeld moet voldoen als ideale moeder”, zegt ze daarna. Gerda haakt erop in door te zeggen dat als zij zich niet gelukkig voelt, het begrijpelijk is dat zij zich hierover schuldig kan voelen. En dat schuldgevoel kan weer depressieve gevoelens uitlokken. Ik knik. Helaas hebben veel meer vrouwen het gevoel dat zij volmaakt gelukkig moeten zijn met hun pasgeboren kindje. Maar niet iedereen zit op een roze wolk!
Behandeling van postnatale depressie
Hoelang een postnatale depressie duurt verschilt per vrouw, maar gewoonlijk beginnen de klachten binnen vier weken na de bevalling en houden ze soms maandenlang aan. Een postnatale depressie is meestal goed te behandelen. Dat kan, net als bij een gewone depressie, met gesprekken bij de praktijkondersteuner van de huisarts.
Hulp voor Claire
Gelukkig wil Claire hulp omdat zij zelf veel last heeft van de klachten. Samen met de huisarts maken we samen met Claire een dagprogramma. De vaste tijden van opstaan en naar bed gaan zijn lastig met een baby in huis, maar er springen een boel lieve familieleden bij. Claire krijgt een combinatie van gesprekken bij de psycholoog en medicijnen. En langzaam maar zeker gaat zij zich beter voelen, krijgt ze een betere band met haar zoontje en met Rutger.
Op de nacontrole 6 weken later vertelt Claire dat ze wel vindt dat het herstel langzaam gaat. Maar het advies om dagelijks naar buiten te gaan, gezond te eten en toch haar sociale contacten te onderhouden houdt haar op de been.
Wanneer contact opnemen bij een (postnatale) depressie?
Misschien herken jij jezelf in de genoemde klachten. Weet dat je niet alleen bent, je kunt dag en nacht met ons bellen op 0570-547488. Ook kun je contact opnemen met je huisarts. Doe dat altijd in deze situaties:
- De depressieve klachten worden steeds erger.
- Je raakt ook in de war, gaat stemmen horen in je hoofd, ruikt bepaalde geuren of je hebt steeds bepaalde gedachten.
- Wanneer je jouw kindje niet goed verzorgen.
- Als je bang bent dat je jezelf of de baby iets aandoet/je denkt vaak aan de dood of aan zelfmoord
Meer informatie over postnatale depressie?
Film over een Ester die een postpartum depressie kreeg: MINDblue.nl
Doe de zelftest, check je symptomen & kijk of je in aanmerking komt voor professionele hulp. Deze test is van Kenniscentrum Psychiatrie en zwangerschap.
Wetenschappelijke richtlijn voor huisartsen met info over depressie
4 tips bij een postnatale depressie