Gastblog van gedragswetenschapper Msc. Loes Waanders, juli 2020
“Vooraf had jij je voorgenomen om niet die vermoeide moeder te worden en dat jullie relatie elke dag vol sparkles zou zijn ondanks de poepluiers en nachtelijke perikelen…maar de realiteit blijkt toch wat anders op sommige momenten. Erg? Nee. Lastig? Ja soms wel. Want dát het moederschap anders is dan jij vooraf had verwacht is voor vrijwel elke vrouw wel in meer of mindere mate herkenbaar. Ik spreek in mijn online praktijk dagelijks vrouwen die worstelen met de overgang maar ook het gevoel ‘als ik dit nou vooraf had geweten…’. Hoe komt het dat de verwachting en realiteit zo kan verschillen? Maar vooral: hoe ga je om met die lastige momenten als je wordt overvallen door frustratie, verdriet, teleurstelling of eenzaamheid?
De invloed van onze maatschappij
Een belangrijke factor is allereerst dat we leven in een maatschappij die vooral tot voor de corona periode ‘maakbaar’ leek. Wanneer je maar hard genoeg werkt, dan lukt het wel. Dit is hoe ook veel vrouwen het moederschap ingaan. Ook ik liep hier tegenaan: “Zolang ik maar goed sport en zorg dat ik fit de bevalling in ga, ben ik daarna ook weer snel op de been”…. Maar dat bleek niet het geval. De eerste weken leek ik een bingokaart af te turven: blaasontsteking, buikgriep, 2x een borstontsteking, een huilende baby en kloven waardoor ik mijn voorgevel langzaam zag transformeren tot een onherkenbaar lichaamsobject.
Dit was niet helemaal zoals ik de kraamperiode en mijn herstel had voorgesteld, of eigenlijk: helemaal niet. Met mij heel veel vrouwen. Niet alleen tijdens de kraamtijd maar ook de periode daarna als moeder. Je hebt vooraf een bepaald beeld maar dat lijkt vaker niet, dan wel te kloppen.
Verwachtingen lijken ineens niet te kloppen…
Denk aan die roze wolk vanaf het moment dat jouw kindje is geboren. We weten uit onderzoek dat het overgrote deel van de vrouwen niet continu die roze wolk ervaart. Stemmingswisselingen tijdens de postpartum periode wordt maar liefst door 85% van de vrouwen ervaren en daarvan laat 10 tot 15% symptomen van depressie of angstklachten zien. Waarbij onder andere de hormonen, het herstel en de enorme overgang vaak een belangrijke rol spelen. De zogenaamde roze wolk wordt dus regelmatig afgewisseld met flinke regenbuien. Dat geldt ook voor jouw gevoelens. Tijdens de kraamtijd maar ook daarna in het moederschap ervaren veel vrouwen ambivalente (tegenstrijdige) gevoelens. Gek zijn op je kindje, maar ook soms letterlijk gek worden van je kindje. Van het gehuil, de gebroken nachten of van die driftbui in de supermarkt.
Het helpt als je weet dat deze tegenstrijdige gevoelens ‘normaal’ zijn. Dat het er allebei tegelijk of vlak na elkaar kan en mag zijn. Dit helpt je namelijk bij het creëren van realistische verwachtingen. Wat veel teleurstellingen en interne twijfels kan voorkomen. Het is namelijk niet of of, maar en en.
Want met collega’s praten over de gebroken nachten is een stuk gangbaarder dan over de gedachte dat je soms intens terugverlangt naar jouw oude leven. En ook tijdens een kraambezoek bij een vriendin zie je maar een selectief deel. De gezellig versierde kamer, twee mensen die intens gelukkig zijn. Wat je niet ziet is het onderlinge gekibbel over wie er ’s nachts uit gaat voor de luier, huilbuien en twijfels of je ‘het wel goed doet’.
Social media
Tel daar de picture perfect foto’s van vrouwen die met prachtig gekamd haar en een gezonde blos in een kakelvers opgemaakt bed poseren met hun kleine en je vraagt je hardop af: “Wat doe ik niet goed?!”. Ook al weten we rationeel dat het niet klopt wat we zien; ons brein slaat al deze perfecte beelden op. Wat onbewust leidt tot een referentiekader van dat ‘wat normaal is’.
Maar wat is normaal?
Daar komt ons referentiekader bij om de hoek kijken. Dat plaatje van de vaak te rooskleurige beelden gebaseerd op slechts een klein deel van de werkelijkheid. En dan ontstaat de twijfel…blijkbaar is dat wat ik ervaar niet normaal: een kindje wat veel huilt, gevoelens van eenzaamheid, terugverlangen naar je oude leven…. Terwijl in het moederschap die (ambivalente) gevoelens meer dan ooit aanwezig zijn.
De mindfuck van het moederbrein
Het grootste probleem is vaak niet eens zozeer dát het zwaar is. Maar wat er gebeurt is dat we die onprettige situaties beoordelen. Ze passen immers niet in het maatschappelijke beeld van de blije moeder op de roze wolk (“Wat erg dat ik dit denk, ik zou toch blij moeten zijn met een gezond kindje”) of onze levenservaringen tot nu toe (“Als ik maar mijn best doe dan lukt het wel”). Deze gevoelens worden vervolgens vaak gekoppeld aan onze rol als moeder: “Ik ben een slechte moeder want ik vind mijn kind niet leuk”.
Wat levert deze gedachte op…schaamte. En schaamte is een signaal dat er iets aan jou of jouw gedachten niet ok is. Dit vergroot vervolgens weer de drempel om in gesprek te gaan met anderen hierover. Waardoor je ongemerkt in een vicieuze cirkel belandt waarbij niet alleen de schaamte maar ook de eenzaamheid groter wordt. Je kunt dit vergelijken met een kleine wond die niet behandeld wordt. Hij wordt groter en groter.
Lijden is pijn x de weerstand
Het is dus niet zozeer de pijn….maar de weerstand die het lijden veroorzaakt:
“Lijden = pijn x de weerstand”
Willen we het lijden verminderen, dan ligt dus niet de focus op het weghalen van de negatieve emoties maar op het ombuigen van de negatieve gedachten die daarover ontstaan. Zodra je de pijn kunt ‘accepteren’ en de focus kunt verleggen van weerstand naar een meer helpende gedachte (ok dit is lastig, maar ook dit gaat voorbij) ga je zien dat jouw gevoel ook verandert.
Wat kun je nog meer doen
Het is daarom belangrijk om mild te zijn voor jezelf. Tegen jezelf te praten alsof je tegen een goede vriendin praat. In plaats van: “Ik moet me niet zo aanstellen of ik heb een gezond kind dus mag niet klagen” => “Ik vind dit moment lastig of ik mag mezelf de tijd geven om hieraan te wennen”. Maar ook jezelf de vraag te stellen: “Wat heb ik nu nodig?”. De focus dus leggen op de behoefte onder jouw gevoel wat aanzet tot ‘doen’ in plaats van eindeloos piekeren.
Ook kun je jezelf trainen als het gaat om positiviteit. Jouw brein is plastisch, dat wil zeggen dat hij in staat is om te veranderen. We weten namelijk uit onderzoek dat het beïnvloeden van positieve gevoelens veel makkelijker is dan het veranderen van negatieve gevoelens. Positiviteit vergroten kun je relatief makkelijk inbouwen in jouw dagelijks leven. Twee effectieve manieren om dit te bereiken zijn:
- Sta eens 2x per dag bewust stil bij een moment van die dag waar jij je fijn voelde, even kon genieten of rust ervaarde. Probeer dat moment even heel bewust weer voor de geest te halen, hoe voelde dat?
- Beschrijf aan het einde van de dag drie dingen op waar je trots op bent of waar je van genoot. Je zult zien…ook al heb je een rotdag: er is altijd iets positiefs in de dag te ontdekken
Daarnaast helpt het om jouw gevoel met anderen te bespreken. Hierdoor ga je ervaren dat hetgeen wat jij denkt en ervaart niet raar is. Zoek steun bij een goede vriendin die ook kinderen heeft, jouw partner of iemand anders in jouw omgeving waar jij je fijn bij voelt. Ook een terugkombijeenkomst van de zwangerschapsyoga kan een heel fijne plek zijn om dit te bepreken en herkenning te vinden. Ervaar je onvoldoende steun en merk je dat je niet jezelf bent óf dat negatieve gedachten de overhand hebben? Overweeg om te praten met een professional: weet dat er een oplossing voor is.
Lijkt het je fijn om jouw situatie eens vrijblijvend voor te leggen? Geef je hier op om kans te maken op een gratis MOM sessie!”
Wie is Loes?
Hi, mijn naam is Loes…
en ik ben moeder van ons zoontje Maes. Ik run mijn eigen bedrijf vanuit Zweden waar wij wonen en ben dus net als jij een werkende moeder! En ook ik sta dagelijks voor de bekende uitdagingen. Vooral hier omdat we geen familie en vrienden om ons heen hebben om op terug te vallen. Maar juist het werken brengt mij sinds ik moeder ben zóveel: uitdaging, niet 24/7 in dienst staan van mijn zoontje (hoe gek ik ook op hem ben), nieuwe ideeën en energie waardoor ik een leukere moeder en partner ben. Ik geloof er dan ook echt in dat het prima naast elkaar kan: én die leuke baan, tijd voor jezelf én genieten van je gezin. Ook als je kinderen nog jong zijn.
Ben jij een werkende moeder en klaar met die voortdurende onrust in je hoofd en leven? Neem dan een kijkje op de website van Loes.
Verder lezen?