Deel 3 van 3: de laatste uit de basisschoolserie. We gaven namelijk een les over verloskunde aan kinderen van groep 8. Ze stelden leuke en verfrissende vragen, soms zelfs hele lastige! Een van de kids vroeg zich af waarom er af en toe kindjes worden geboren met één bruin en één blauw oog… dat hadden we niet 123 uitgelegd! Het kleurverschil in de iris heet in medische termen “heterochromia iridum”. Wil jij hier ook meer over weten? Lees dan snel verder.
Om te kunnen begrijpen hoe twee verschillende oogkleuren ontstaan, moeten we je eerst wat achtergrondinformatie geven. De kleur van je ogen wordt bepaald door de iris (het regenboogvlies). De hoeveelheid pigment (melanine*) in de pigmentrijke cellen in de achterkant van de iris, zorgt voor de oogkleur van een mens.
*Melanine is een stof dat de huid en haar van de mens kleur geeft. Een persoon met een lichte huidskleur heeft minder melanine dan een persoon met een donkere huidskleur.
Welke kleur ogen krijgt je baby?
De iris geeft de ogen kleur. Welke oogkleur een baby krijgt, ligt dus aan de hoeveelheid pigment (melanine) in de pigmentrijke cellen aan de achterkant van de iris. Dit is erfelijk bepaald. De ogen kleuren bruin, als de pigmentcellen veel pigment hebben. Hebben ze weinig pigment, dan zijn de ogen blauw of grijs. Heb jij groene ogen? Dan zit de hoeveelheid pigment tussen blauw/grijs en bruin in. Bruin is de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw/grijs en daarna groen. Weetje: alle blanke baby’s worden met donkerblauwe ogen geboren. Dit komt omdat baby’s vaak nog weinig pigment hebben. Bij Afrikaanse en Aziatische baby’s met een donkere huidskleur treedt een soortgelijk proces op. Deze kinderen hebben bij de geboorte vaak lichtbruine of lichtgrijze ogen die langzaamaan donkerder worden. Vaak na 3-6 maanden zie je de uiteindelijke kleur.
Meestal zie je dat baby’s dezelfde oogkleur hebben als hun ouders. Maar je ouders zijn niet de enige die bepalen welke oogkleur de baby krijgt, ook genen van grootouders tellen mee. Daarom zie je soms onverwacht een andere kleur dan verwacht! Ook al heeft een familie alleen maar blauwe ogen, soms zie je één baby met bruine ogen.
Genen bepalen…
Erfelijkheid (je genen) bepaalt dus de oogkleur. Wist je dat je van elk gen twee kopieën erft? Een van je vader en een van je moeder. Momenteel weten we dat er 120 genen bekend zijn die invloed hebben op je oogkleur. Niet alleen de kleur van de iris, maar zelfs ook spikkeltjes of vlekjes in het oog liggen vastgelegd in de genen.
Kleurverschil in de iris
Je weet nu dus dat twee verschillende kleuren ogen heterochromia iridum heet. Dit kleurverschil in de verschillende lagen van het regenboogvlies van de ogen kan komen door een fout in de pigmentkleuring. Je kan dit dus bij een baby ontdekken vlak na de bevalling. In de meeste gevallen is het een goedaardige toevalsbevinding, niet veroorzaakt door een oogafwijking. Het heeft geen nadelig effect op het zicht. En het heeft geen behandeling/medicijn nodig.
Soms ontstaat het op latere leeftijd door een externe factor: een bloeding of ontsteking in het oog, een hersentumor of een ongeluk waarbij het oog is geraakt. De pigmentvorming in het oog is dan aangetast. Als dit het geval is, moet je direct naar een arts. Dan moeten ze de onderliggende oorzaak behandelen.
Heterochromia is in alle gevallen een zeldzame aandoening: 4 op de 1 miljoen mensen heeft het. Soms kan heterochromia samengaan met het Waardenburg syndroom. Deze mensen zijn dan ook doof/slechthorend en hebben een witte lok aan de voorkant van het haar. Het Waardenburg syndroom komt voor bij ongeveer 1 op de 40.000 mensen.